oss 100 kroner!
Av John Pilger.
Plassert i den landlege skjønheita til Staffordshire, i eit arboretum med kring 30 000 tre og vidstrekte plenar, feirar dei homeriske figurane handlekraft og oppofring.
Namna på fleire enn 16 000 britiske soldatar er lista opp. Litteraturen seier dei «døydde i operasjonelt teater eller vart angripne av terroristar.»
Den dagen eg var der, var der ein steinhoggar som la nye namn til dei som har døydd i rundt 50 operasjonar rundt om i verda under det vi kjenner som «fredstid». Malaya, Irland, Kenya, Hong Kong, Libya, Irak, Palestina og mange fleire, inkludert hemmelege operasjonar, slike som Indokina.
Ikkje eitt år har gått sidan ein erklærte fred i 1945 utan at Storbritannia har sendt militærstyrkar til å kjempe imperiets krigar.
Ikkje eitt år har gått utan at land, for det meste fattige og sundrivne av konfliktar, har kjøpt eller «mjuklånt» (“soft loaned”) britiske våpen til å forlenge krigane – eller «interessene» – til imperiet.
Imperium? Kva for eit imperium? Gravejournalisten Phil Millier avslørte nyleg i Declassified at Boris Johnsons Storbritannia drifta 145 militære stadar – kall dei basar – i 42 land. Johnson har skrytt om at Storbritannia skal bli «den fremste marinemakta i Europa».
Midt oppe i den største helsekrisa i moderne tider, med millionar av medisinske prosedyrar lagt på vent av det offentlege helsevesenet, National Health Service (NHS), har Johnson kunngjort ein rekordstor auke på 16,5 milliardar pund i såkalla forsvarsutgifter – eit beløp som kunne ha sett i stand det fattige NHS mange gongar.
Men desse milliardane er ikkje for forsvaret. Storbritannia har ingen andre fiendar enn dei landsmennene som svik tilliten til vanlege folk, sjukepleiarar og legar, omsorgspersonar, eldre, heimlause og ungdom, slik gjentatte neo-liberale regjeringar har gjort, konservative og Labour.
Då eg utforska stilla ved National War Memorial gjekk det raskt opp for meg at der ikkje fanst eit einaste monument, eller søylesokkel, eller minnetavle, eller rosebusk til å ære minnet over Storbritannia sine offer – dei sivile i «fredstids»-operasjonar.
Der finst ikkje minnesmerke over libyarane som vart drepne då landet deira med vilje vart øydelagd av statsminister David Cameron og hans samansvorne i Paris og Washington.
Der finst ingen ord om anger over dei serbiske kvinnene og barna som vart drepne av britiske bomber, sleppte frå trygge høgder ned på skular, fabrikkar, bruer, byar, på Tony Blairs ordre; eller over dei fattige jemenittiske barna som vart utsletta av saudi-arabiske pilotar med sin logistikk og mål forsynt av britane, i Riyads luftkondisjonerte tryggleik; eller over syrarane som blir svelta i hel av «sanksjonar».
Der finst ikkje noko monument for dei palestinske barna som blir myrda med den britiske elitens stillteiande samtykke, slik som den nylege kampanjen som øydela ei moderat reformrørsle innan Labour Party med tilsynelatande rimelege anklager om anti-semittisme.
For to veker sidan signerte Israels militære stabssjef og Storbritannias sjef for forsvarsstaben ein avtale om å «formalisere og styrke» det militære samarbeidet. Dette var ikkje nyhende. Meir av britiske våpen og logistisk støtte vil no flyte inn til det lovlause regimet i Tel Aviv, som har snikskyttarar som skyt på barn og psykopatar som forhøyrer barn i ekstrem isolasjon. (Sjå den nye, sjokkerande rapporten til Defense for Children, Isolated and Alone).
Den kanskje mest slåande unnlatinga til Staffordshires krigsminnestad, er ei vedkjenning av dei millionar irakarar som fekk liva sine og landet sitt øydelagd av Blair og Bush sin illegale invasjon i 2003.
ORB, ein medlem av British Polling Council, set talet til 1,2 millionar. I 2013 spurde organisasjonen ComRes eit representativt utval britar om dei kunne seie kor mange irakarar som hadde døydd under invasjonen. Majoriteten svarte færre enn 10 000.
Korleis kan ei så dødeleg stille finnast i eit sofistikert samfunn? Svaret mitt er at propaganda er langt meir effektivt i samfunn som ser på seg sjølve som frie enn i diktatur og autokrati. Eg inkluderer sensur ved unnlating.
Propagandaindustrien vår – både den politiske og den kulturelle, inkludert dei fleste av media våre – er den mektigaste og mest allstadsnærverande og raffinerte på jorda. Store løgner kan gjentakast uavlateleg med behagelege, truverdige BBC-stemmer. Unnlating er ikkje noko problem.
Eit liknande spørsmål handlar om atomkrig; trusselen om denne er heller «ikkje av interesse», for å sitere Harold Pinter. Russland, ei atommakt, er innsirkla av den krigskapande gruppa kjend som Nato, med britiske troppar som regelmessig «manøvrerer» rett opp til grensa der Hitler ein gong invaderte.
Bakvaskinga av alt som er russisk, ikkje minst den historiske sanninga at Den raude armé overvegande vann Andre verdskrig, er filtrert inn i folkesinnet. Russarane er «av inga interesse», unntatt som demonar.
Kina, også ei atommakt, tar støyten for uforsonlege provokasjonar, med US-amerikanske strategiske bombefly og droner som konstant sonderer dei territoriale grensene deira og – hurra – HMS Queen Elizabeth, Storbritannias hangarskip til 3 milliardar pund som snart skal segle tusen mil for å utøve «navigasjonsfridom» rett utanfor kinesisk fastland.
Kring 400 US-amerikanske basar omkransar Kina, «mykje likt ei nase», som ein tidlegare Pentagon-planleggar sa til meg. Dei strekk seg heile vegen frå Australia, gjennom Stillehavet til sørlege og nordlege Asia og over Europa.
I Sør-Korea er eit missilsystem kjend som Terminal High Altitude Air Defense, eller THAAD, retta direkte mot Kina over det smale Austkinahavet. Førestill deg kinesiske missilar i Mexiko eller Kanada eller utanfor kysten av California.
Nokre år etter invasjonen av Irak laga eg ein film med tittelen The War You Don’t See (krigen du ikkje ser), der eg spurde leiande amerikanske og britiske journalistar og sjefar for TV-nyheitene – folk eg kjende som kollegaer – korfor og korleis Bush og Blair fekk lov til å sleppe unna med det store brotsverket i Irak, sidan løgnene ikkje var særleg smarte.
Svaret deira overraska meg. Om «vi» hadde, sa dei – d.v.s. journalistar og kringkastarar, særleg i USA – utfordra påstandane til Det kvite hus og Downing Street, undersøkt og avslørt løgnene, heller enn å forsterke og gjenta dei, så hadde invasjonen av Irak i 2003 sannsynlegvis ikkje ha funne stad. Tallaust mange menneske hadde vore i live i dag. Fire millionar flyktningar ville ikkje ha flykta. Uhyggelege ISIS, eit produkt av Blair/Bush-invasjonen, hadde kanskje ikkje oppstått.
David Rose, den gong i London Observer, som støtta invasjonen, skildra «pakken med løgner eg blei fora med frå ein ganske sofistikert desinformasjonskampanje». Rageh Omah, den gong BBC sin mann i Irak, fortalde meg: «Vi greidde ikkje å trykke hardt nok på dei mest ukomfortable knappane». Dan Rather, ankermannen i CBS, sa seg einig, og det gjorde også mange andre.
Eg beundra desse journalistane som braut stilla. Men dei er ærbare unntak. I dag har krigstrommene nye og høgentusiastiske trommeslagarar i Storbritannia, USA og «Vesten».
Velg deg ut ein blant legionen av Russland- og Kinahetsarar og fiksjonspromotørar som Russiagate. Min personlege Oscar går til Peter Hartcher i Sydney Morning Herald, som illustrerte sitt uavlatelege, oppjagande vrøvl om «den eksistensielle trusselen» (frå Kina/Russland, mest Kina) med ein smilande Scott Morrison, PR-mannen som er Australias statsminister, kledd som ein Churchill, teiknet V for Victory (siger) og heile pakka. «Ikkje sidan 1930-talet …» messa dei to. Til det kjedsommelege.
Covid har gitt dekning for denne propaganda-pandemien. I juli følgde Morrison Trumps vink og erklærte at Australia, som ikkje har fiendar, skulle bruke 270 milliardar australske dollar (omlag 1,8 billionar norske kroner) på å framprovosere ein, inkludert missilar som kunne nå Kina.
At Kinas kjøp av australske mineral og landbruksvarer effektivt støtta den australske økonomien, var «uinteressant» for regjeringa i Canberra.
Dei australske media jubla nesten unisont, og leverte ein dusj med utskjelling av Kina. Tusentals kinesiske studentar, som hadde garantert dei feite lønene til australske visekanslarar, vart av regjeringa si rådde til å gå ein annan stad. Kinesisk-australarar var stygge i munnen og transportfolk vart utsette for overfall. Kolonialistisk rasisme er aldri vanskeleg å gjenopplive.
For nokre år sidan intervjua eg den tidlegare leiaren for CIA i Latin-Amerika, Duane Clarridge. Med nokre få, forfriskande ærlege ord summerte han opp «vestleg» utanrikspolitikk, slik den er fastsett av og styrt frå Washington.
Supermakta, sa han, kunne gjere kva den ville, kor den ville, når dens «strategiske interesser» dikterte det. Orda hans var: «Bli vand til det, verd.»
Eg har rapportert frå mange krigar. Eg har sett leivningane av barn og kvinner og eldre som har blitt bomba og brende til daude: landsbyane deira lagt i ruinar, deira forsteina tre pryda med menneskedelar. Og mykje anna.
Kanskje er det derfor eg reserverer ein spesiell forakt for dei som promoterer brotsverket rovkrig, som vinkar den til seg med bedragerske hensikter og vondord, og som aldri sjølve har erfart den. Monopolet deira må brytast.
Dette er ein versjon av ein tale John Pilger gav til Artists Speak Out, til inntekt for Stop the War, i London.
Nokolunde fritt omsett av Monica Sortland for Derimot.no. Originalen finner du her.
Som journalist, filmskapar og forfattar, er John Pilger éin av berre to som har vunne den høgste prisen for journalistikk i Storbritannia to gongar. For dokumentarfilmane sine har han vunne ein Emmy og ein British Academy Award, ein BAFTA. Blant fleirfaldige andre prisar, har han også vunne ein Royal Television Society Best Documentary Award. Den episke filmen hans År null: Kambodsjas stille død frå 1979 er av Britisk filminstitutt rangert som ein av dei ti viktigaste dokumentarfilmane i det 20. hundreåret.
