oss 100 kroner!
Av Erling Folkvord.
Kan vi i dag lære noko av dette utsagnet frå arbeidarforfattaren Asbjørn Elden? Han døydde i 1990. Eg syns Asbjørn sine ord er nyttige når eg skal svare på Pål sin artikkel «Kurdernes sak misbrukes i kampen for å kontrollere Midtøsten.»
Eg hoppar over det vi truleg har same syn på. Skal vi kome framover, er det viktigast å ta fatt der vi er usamde.
Denne debattartikkelen er et svar på Pål Steigans artikkel Kurdernes sak misbrukes i kampen for å kontrollere Midtøsten
I debatten om dei noverande krigane i Midtausten meiner eg framleis det er upresist å snakke om «kurderne» som ei politisk blokk. Det dekker mellom anna over at nokre kurdiske leiarar samarbeider tett med president Erdogan. Samtidig som Erdogan fører krig og driv terror mot kurdarar og andre folk både i nabolanda Irak og Syria og i Tyrkia.
Stormaktsinnblanding i 1916 og i dag
Eg trur viktigaste usemja handlar om synet på stormaktsinnblanding og imperialisme. I Midtausten handla det i 1916 mest om England og Frankrike. Tsar-Russland som var på veg mot undergangen, var juniorpartnar.
I dag er truleg USA, Russland og Frankrike viktigast mellom dei krigførande statane som ikkje er frå Midtausten. Norge og meir enn 60 andre statar i USA-koalisjonen betyr ikkje så mykje militært. I tillegg har vi regionale stormakter. Saudi-Arabia, Iran og Tyrkia er nokre av dei. Dei fanst ikkje eller var svake for 100 år sia.
Både Pål og eg ser på oss sjølve som anti-imperialistar. Riza Altun, som er med i leiinga i PKK (Det kurdiske arbeidarpartiet) har sagt litt om kva han legg i det å vere mot imperialismen:
«Å være anti-imperialistisk betyr å være imot den kapitalistiske verdensorden, mot imperialismens verdenshegemoni og mot imperialismens underordna hegemoniske sentre. (…) Jeg vil gjenta: å være anti-amerikansk betyr ikke automatisk anti-imperialisme. Anti-amerikanisme er å være mot ett imperialistisk senter. Å bare være anti-amerikansk er å legitimere andre kolonialistiske og imperialistiske krefter. Vi må derfor ha et godt rotfestet paradigme for vårt syn på verdens kapitalistiske system og dets imperialistiske hegemoni.»
Du kan lese heile intervjuet med Altun her:
Bilettekst: Presidentane i Russland, USA og Tyrkia og fører krig på syrisk jord. Dei slåst for sine eigne interesser, ikkje for befolkninga i Syria.
Mot all imperialisme eller berre den største?
Sjølv meiner eg det er rett å vere mot all imperialisme. Ikkje berre den største imperialisten. Det er rett å slåst for kvinnefrigjering og demokrati sjølv om imperialistane står i landet. Og ein må utnytte alle motsetningane mellom mellom dei.
Akkurat no forhandlar USA med Tyrkia om byen Manbij vest for Eufrat. Dei politiske leiarane i Den nord-syriske demokratiske føderasjonen (heretter skriv eg berre Føderasjonen) er klår over at USA fører krig for eigne interesser. Dei er budd på at USA kan sjå seg tent med å gjere ein avtale om Manbij som gir klarsignal for at Tyrkia okkuperer enda meir av Syria. Å ikkje støtte dei demokratiske kreftene i Nord-Syria betyr å svekke den sterkaste krafta som kan stå i mot tyrkisk invasjon.
USA, Russland og sioniststaten Israel
Stormaktene sin politikk i Midtausten har vori innfløkt i mange tiår. Berre eit par eksempel:
USA er og har alltid vori den beste garantisten for sioniststaten Israel. Men i FN i 1947 røysta både USA og Sovjetunionen for delinga av Palestina . (Resolusjon 181 frå Hovudforsamlinga i FN.) Berre seks månader seinarte starta Israel fordrivinga av palestinarane. Og Russland satsar framleis på eit tett forhold til Israel og statsminister Benjamin Netanyahu.
Dagsavisen skreiv 13. juni at det er ei direkte telefonlinje frå den israelske militærleiinga og til det russiske flyvåpenet sitt hovudkvarter utafor Latakia. Og langt viktigare: Russland brukar ikkje dei avanserte S-400 – rakettane mot israelsk fly som bombar militære mål i Syria. S-400 er i dag det beste – eller eit av dei beste – bakke til luft rakettsystema. Russland kunne, med folkeretten i ryggen, ha skoti ned nokre av dei israelske flya da dei kom inn i syrisk luftrom. Da hadde Russland beskytta den lovlege regjeringa i Syria. Kanskje hadde Putin med det same bremsa litt på den israelske lysten på fleire flyåtak mot nabolandet?
Forhandlingar med Assad?
I løpet av dei siste fem åra har eg gong på gong møtt politiske leiarar i Nord-Syria – både kurdarar, arabarar og andre – som vurderer dagens krigssituasjon i tråd med Riza Altun sine synspunkt. (Sitatet ovafor.) Det betyr at leiarane for Føderasjonen til kvar tid må ha ein best muleg taktikk i ein situasjon der dei har fiendar på alle kantar: Tyrkia, USA, Russland, Iran osv.
Nyleg sa president Assad til Russia Today at han har åpna døra for forhandlingar med Føderasjonen og den militære leiinga i SDF (Syrias demokratiske styrkar.) Dei har på si side lenge sagt at dei ønskjer slike forhandlingar med regjeringa i Damaskus. Dei er syrarar og ønskjer ikkje å bruke våpen mot regjeringshæren. Eg veit ikkje om dette gir eit lite håp for framtida. Skal forhandlingar føre fram, bør dei starte utan andre vilkår enn at partane let våpna kvile så lenge dei forhandlar.
Når gammal fisk blir ferskvare
Eg har fleire gonger vorti skuffa over kjeldebruk og utval av viktig nytt på steigan.no. Skal berre nemne tre eksempel:
For det første: I den siste artikkelen siterte Pål frå eit to år gammalt oppslag i det sionistiske militærmagasinet Israel Defense. Magasinet trykte i 2016 eit intervju med ein anonym kurdisk leiar frå nordlege Syria. Han hevda fleire pro-israelske standpunkt som går på tvers av det som både PYD (Det demokratiske einskapspartiet) stod for da og som Føderasjonen står for no. Synets hans på Israel låg nær det vi ofte høyrer frå klan- og partileiaren Mesud Barzani i nordlege Irak. Barzani samarbeider militært, økonomisk og politisk med Tyrkia og han har alltid vori tett alliert Israel.
Pål skriv: «Hvis vi kan ta dette intervjuet for god fisk, (…)». Eg skal ikkje uttale meg om kor god fisken er. Men eg synst ikkje det er ryddig å selje to år gammal fisk som ferskvare med påstempla produksjonsdato 8. juni 2018.
Dresden 1945 – Raqqa 2017
For det andre: Pål har fleire gonger vist til at Raqqa har «blitt sammenliknet med bombinga av Dresden.» Fordi Raqqa vart øydelagt 73 år etter Dresden, kan det vere greitt å vite kven som samanliknar.
Vi er ikkje usamde om at det i hovudsak var USA som øydela Raqqa. USA bomba meir enn det som var nødvendig for å nedkjempe IS, som forøvrig var og er USA sin eigen baby. USA burde derfor bli pålagt å betale krigserstatning og finansiere gjenoppbygginga.
Ingen veit kor mange sivile som døydde i dei fire krigsmånadene i Raqqa. Pål har gjengitt kjelder som seier opp mot 2 000. Sjølv om IS drap mange, og ein del døydde under åtak frå SDF sine bakkestyrkar, kan vi nok gå ut frå at amerikanske bombeflypilotar drap dei fleste.
I Dresden var det litt annleis. Rundt 2 500 amerikanske og britiske fly bomba Dresden natt til 14. februar 1945. Sikre tal finst ikkje, men truleg døydde 20-25 000 menneske den natta. Bruken av brannbomber i Dresden bygde på erfaringane frå bombinga av Hamburg i den siste veka i juli 1943. Bomebåtaka der var særleg retta mot arbeidarbydelane i den austlege delen av byen. Dødstala i Hamburg var enda høgare enn i Dresden.
Kven er det så som har samanliknar Raqqa 2017 med Dresden 1945? Utsagnet kom frå generalmajor Igor Konascenkov. President Putin ga Konascenkov ny jobb i august 2011. Han vart leiar av Forsvarsdepartementet si avdeling for mediesaker og informasjon. 22. oktober 2017 sa Konascenkov at Raqqa hadde arva den skjebnen den tyske byen Dresden fekk i 1945.
Eg var i Raqqa to dagar før president Putin sin generalmajor ordla seg slik. Så var eg der på nytt i mai. Men eg har korkje militær eller teknisk kompetanse til å samanlikne eller gradere resultata etter massiv bombing. Men eg syns det blir ryddigare om Pål, når han samanliknar Dresden 1945 og Raqqa 2017, seier i frå at han gjengir eit utsagn frå ein av Putin sine generalar.
Er det rett å gi IS-krigarar fritt leide?
For det tredje: I skarpe artiklar i oktober og november 2017 framheva Pål at USA og SDF ga om lag 250 IS-krigarar fritt leide ut av Raqqa. Han skreiv at det var ei tilrettelegging for at dei kunne slåst vidare for IS i andre delar av Syria.
I løpet av første halvår 2018 har den lovlege regjeringa i Syria og Russland, som er i Syria på trygt folkerettsleg grunnlag, gitt langt fleire jihadistkrigarar fritt leide ut av Aust-Ghouta. Busskolonner har frakta dei fleste til Idlib-provinsen som i stor grad er kontrollert av tyrkisk-venlege jihadistar. Ikkje så reint få har fått busstransport vidare til Afrin og andre område som Tyrkia okkuperer. Dei som vil, kan slåst vidare. I lag med al Nusra mot Assad i Idlib-provinsen. Eller i lag med den tyrkiske okkupasjonshæren i Afrin.
For meg ser dette ut som to avtalar om å sleppe ut væpna jihadistar frå område der dei var omringa. Den parten som var på offensiven, sette fri nokre fiendtlege soldatar i staden for å drepe dei i kamp eller ta dei som krigsfangar. Eg veit ikkje om det var kloke militære vurderingar.
Men eg syns det er rart at steigan.no berre kritiserer det eine tilfellet der SDF (Syrias demokratiske styrkar) var innblanda. Eg hadde venta meg ei like kritisk vurdering da Assad slapp fri jihadist-krigarar som var godt og grundig omringa. Blir det ikkje litt enkelt å berre trekke fram det som høver best med den redaksjonelle linja?
Kan vi stoppe Tyrkia?
Desse tre innvendingane mine handlar mest om seriøsiteten i nokre redaksjonelle tekstar på steigan.no. Hovudsaka no er korleis vi vurderer den imperialistiske omfordelingskrigen som sia 2011 har øydelagt Syria. Tyrkia pressar på militært for å ta kontroll over nye område, både i Syria og i Irak. IS, som i alle fall i fem år har samarbeidd tett med Tyrkia, er heller ikkje knust. Dei drep soldatar og sivile kvar veke, i Syria og i Irak.
Akkurat no syns eg det er viktig å stoppe Tyrkia og bidra etter evne til at det ikkje blir militær konfrontasjon mellom regjeringa i Damaskus og Føderasjonen i Nord-Syria. På kort sikt vil berre Tyrkia ha fordel av ein slik konfrontasjon.
